Wbrew pozorom stomatologia nie zajmuje się jedynie leczeniem ubytków w zębach. Chociaż leczenie próchnicy jest najbardziej powszechnym działaniem lekarzy stomatologów walczą oni również z innymi przypadłościami swoich pacjentów w tym z zaburzeniami stawów skroniowo-żuchwowych, problemami onkologicznymi czy infekcjami w jamie ustnej. Jedną z najpopularniejszych infekcji z jaką zgłaszają się pacjenci do gabinetu stomatologicznego są różnego rodzaju grzybice jamy ustnej. Zobacz aktualną wiedzę z 2022 roku!
Infekcje grzybicze są dość oporne do samodzielnego leczenia zazwyczaj więc pacjencie po pierwszych porażkach lądują w gabinecie. Czasem natomiast przez długi okres czasu nie zwracają uwagi na zmiany pojawiające się na ich błonach śluzowych i dopiero kontakt ze stomatologiem powoduje odkrycie dodatkowego problemu. W poniższym artykule odpowiem na szereg pytań jakie mogą się pojawiać przy infekcjach grzybiczych:
1. Co to jest grzybica jamy ustnej? Jakie rodzaje grzybicy wyróżniamy?
2. Co powoduje występowanie grzybicy w jamie ustnej? Co nasila jej występowanie?
3. Objawy grzybicy w jamie ustnej. Co może nas niepokoić i kiedy podejrzewać grzybice?
4. Jak leczymy grzybice i jak jej zapobiegać?
Co to jest grzybica jamy ustnej? Jakie rodzaje grzybicy wyróżniamy?
Grzyby w jamie ustnej są dość popularnymi organizmami. Na co dzień występują pewne ilości fizjologiczne w naszej buzi, które nie są w żaden sposób szkodliwe. W sytuacji kiedy nasz organizm jest zdrowy, nie ma zaburzonych warunków ogólnych i miejscowych grzyby w jamie ustnej nie wpływają negatywnie na nasze codzienne funkcjonowanie.
Najbardziej popularnym szczepem w jamie ustnej człowieka są drożdżaki ze szczepu Candida wywołujące infekcje drożdżakowe. Jeśli z jakiś przyczyn układ pomiędzy grzybami a organizmem człowieka zostaje zaburzony dochodzi do namnażania się drożdżaków i ich zwiększona liczba kolonizuje kolejne tkanki w jamie ustnej. Zazwyczaj obraz grzybicy u pacjenta jest odzwierciedleniem stanu jego układu odpornościowego lub też jego nawyków higienicznych.
Chorobę wywołaną przez grzyby ze szczepu Candida nazywamy kandydozą. Grzyby te bytują zazwyczaj w tylnej części języka i to na języku objawiają się najczęściej w postaci infekcji. Grzybica jamy ustnej objawia się w tym układzie powierzchownym stanem zapalnym jamy ustnej. Jednakże objawy, przebieg oraz leczenie nie jest ujednolicone, ponieważ występuje kilka gatunków grzybów z rodziny Candida i każdy z nich ma specyficzny dla siebie przebieg infekcji.
Według pewnych klasyfikacji kandydozy jamy ustnej dzielimy na:
- Rzekomobłoniasta postać infekcji – Inaczej nazywana drożdżycą. Może mieć przebieg ostry lub przewlekły i jest to najpopularniejsza infekcja grzybicza w jamie ustnej. Występuje w szerokim przedziale wiekowym, od noworodków po osoby starsze.
- Ostra zanikowa postać kandydiazy – Jest to najczęściej choroba będąca efektem przyjmowania antybiotyków i związana jest z zaburzeniem równowagi pomiędzy bytującymi w naszym organizmie wartościowymi pałeczkami kwasu mlekowego a drożdżakiem Candida.
- Przewlekła zanikowa postać kandydiazy – ta postać obejmuje trzy jednostki chorobowe : protetyczne zapalenie jamy ustnej związane z użytkowaniem protez stomatologicznych i ich zasiedleniem przez grzyba i zapalanie kątów warg, również związane z użytkowaniem uzupełnień protetycznych oraz romboidalne zapalenie języka który jest mieszaną jednostką chorobową pojawiającą się przy zaburzeniach rozwojowych języka objętego infekcją grzybiczą.
Co powoduje występowanie grzybicy w jamie ustnej? Co nasila jej występowanie?
Jak już wcześniej wspomniałam, grzyby są obecne w naszej jamie ustnej i w sytuacji zdrowia nie powodują żadnych zmian na naszych błonach śluzowych. Jednakże występuje szereg sytuacji kiedy równowaga zostaje zachwiana i dochodzi do niekontrolowanego namnażania się drożdżaków w jamie ustnej. Występowaniu kandydiazy sprzyjają:
- wszelkie zmiany w mikroflorze jamy ustnej, które mogą być spowodowane :
– przyjmowanie antybiotyków, zwłaszcza o szerokim spektrum działania
– używanie ostrych środków przeciwbakteryjnych do płukania jamy ustnej przez dłuższy czas
– kserostomia objawiająca się niedoborem śliny oraz suchością w jamie ustnej,
- długotrwałe drażnienie jamy ustnej poprzez noszenie protez stomatologicznych czy aparatów ortodontycznych,
- przyjmowanie sterydów zwłaszcza w formie wziewnej lub miejscowej na błonę śluzową jamy ustnej,
- zła i nieprawidłowa higiena jamy ustnej,
- nieprawidłowa dieta oraz zaburzenia wchłaniania,
- choroby związane z niedoborem odporności takie jak nowotwory, cukrzyca, AIDS, przeszczepy.
Warto tutaj zaznaczyć, że każdorazowe przyjmowanie antybiotyków wiąże się z ryzykiem rozwoju grzybicy dlatego antybiotyków nigdy nie należy przyjmować bez kontroli lekarza, który zaleci odpowiednią ich dawkę oraz osłonę przeciwgrzybiczną.
Pamiętajmy również, że higiena jamy ustnej jest bardzo ważna na co dzień, ale szczególnie podczas użytkowania dodatkowych elementów jak choćby protezy, których powierzchnia jest idealnym siedliskiem dla rozwoju grzybów, czy aparatów ortodontycznych, które utrudniają prawidłowe dbanie o stan higieny jamy ustnej.
Wbrew pozorom grzybica jamy ustnej nie jest domeną tylko osób starszych. Objawy grzybicy możemy zauważyć już u noworodków, których układ odpornościowy nie jest jeszcze dobrze wykształcone, a których matki miały okołoporodową infekcję pochwy (dlatego tak ważne jest leczenie każdej infekcji w organizmie).
Objawy grzybicy w jamie ustnej. Co może nas niepokoić i kiedy podejrzewać grzybice?
Ponieważ występuje kilka rodzajów grzybicy jamy ustnej jej objawy mogą się różnić. Jednak jesteśmy w stanie wyróżnić kilka najpopularniejszych.
Zazwyczaj grzybica jamy ustnej objawia się kożuchowatymi, białawymi nalotami, które są ściśle połączone z podłożem. Język jest wtedy pokryty grubym nalotem, który przy próbie starcia powoduje pojawienie się krwawienia i zaczerwienienia.
Pamiętajmy, że grzybica najchętniej lokalizuje się na języku, ale naloty możemy zauważyć również na dziąsłach w okolicy zębów. Inne objawy to suchość w jamie ustnej oraz uczucie pieczenia. Dodatkowo może pojawić się nieprzyjemny zapach z jamy ustnej oraz utrata smaku.
Jednak samo występowanie nalotów nie jest jedynym objawem, ponieważ grzybica może się objawiać również w postaci rozlanego zapalania języka i powstawania bolesnych pęknięć i nadżerek, a cały język jest wtedy lśniący i bardzo czerwony. Wszystkie te objawy muszą być jednakże potwierdzone badaniem mykologicznym – pobierany jest wymaz ze zmian w jamie ustnej i po wyhodowaniu w laboratorium grzyba możemy dopiero potwierdzić diagnozę.
Warto jednak zwracać uwagę na wygląd naszego języka i obecność nalotów, które nie dają się usunąć podczas zwykłego szczotkowania a połączone są z dodatkowymi objawami i w przypadku ich występowania jak najszybciej udać się do swojego stomatologa.
Jak leczymy grzybice i jak jej zapobiegać w przyszłości?
Leczenie grzybicy musi być kompleksowe, to oznacza, że oprócz podawania typowych leków ogólnoustrojowych i miejscowych ważne jest wyeliminowanie czynnika drażniącego lub powodującego infekcje. Dlatego też infekcje grzybicze, które występują w przypadku zaburzeń odporności lub chorób ogólnoustrojowych są tak ciężkie do wyleczenia.
W przypadku leczenie grzybicy jamy ustnej bardzo ważna jest higiena. Należy odpowiednio dbać o czystość zębów, ale też języka, który możemy, a nawet powinnyśmy, oczyszczać w trakcie szczotkowania przy użyciu zwykłej szczoteczki lub specjalnej szczotki do języka.
Ważne jest też dbanie o protezy stomatologiczne, których nie należy nosić non stop oraz należy je czyścić specjalnymi środkami do tego przeznaczonymi i przechowywać w suchym miejscu ( nie przechowujemy protez w wodzie!). Można się również udać na higienizacje do gabinetu stomatologicznego co przedłuży pozytywny efekt leczenie i zadziała profilaktycznie.
Istotne jest wyleczenie wszelkich infekcji takich jak problemy żołądkowo-jelitowe, grzybice narządów płciowych czy wyleczenie problemów periodontologicznych.
Leczenie grzybicy jest długie i wymaga dyscypliny, dlatego w większości wypadków należy przed jego rozpoczęciem wykonać badanie mykologiczne, które pozwoli dobrać odpowiedni preparat leczniczy.
Do leczenia grzybicy jamy ustnej stosuje się antybiotyki podawane miejscowo lub ogólnoustrojowo takie jak nystatyna czy natamycyna oraz amfoterycyna B. Jeśli leczymy pacjentów z uzupełnieniami protetycznymi należy środki przeciwgrzybiczne zastosować również na protezach. W celach ochronnych oraz jako uzupełnienie leczenia stosuje się preparaty antyseptyczne do płukania jamy ustnej.
Autor: Dagmara Drzewiecka-Sudół
Dodaj opinię jako pierwszy.
