Chociaż współczesna stomatologia zmieniła się na przestrzeni ostatnich lat i wprowadziła wiele nowych zabiegów to tak naprawdę głównym zadaniem tej dziedziny jest dbanie i przywracanie białych i szczerych uśmiechów naszych pacjentów. W drodze do osiągnięcia tego stanu jako stomatolodzy walczymy z wieloma chorobami narządu żucia, jednak jest jedna choroba, która od zawsze jest fundamentem istnienia stomatologii i z którą pacjenci zgłaszają się do nas najczęściej – próchnica zębów. Zobacz aktualną wiedzę z 2022 roku!
Wbrew powszechnej opinii krążącej w społeczeństwie próchnica zęba to choroba, która może być przekazywana innym więc tak samo jak każdą inną chorobę należy ją leczyć. Według statystyk w polskim społeczeństwie obecnie, aż 90 % boryka się z próchnicą zębów i jej powikłaniami. Pamiętajmy bowiem, że próchnica, jak każda inna choroba, nieleczona będzie powodowała powikłania i komplikacje w naszym organizmie. Aby poszerzyć świadomość i rozpowszechniać wiedzę odnośnie próchnicy i jej leczenia stworzyliśmy dla państwa artykuł, z którego będą państwo mogli wynieść bogatą wiedzę odnośnie tej najpowszechniejszej w społeczeństwie choroby.
1. Skąd się bierze prochnica i czym tak naprawdę jest?
3. Leczenie próchnicy – reaguj szybko.
4. Powikłania próchnicy – co kiedy nie odwiedzamy swojego stomatologa?
5. Profilaktyka próchnicy – jak się chronić i zapobiegać?
Skąd się bierze próchnica i czym tak naprawdę jest?
Próchnica zębów po wielu latach badań została uznana za chorobę infekcyjną. To znaczy, że tak jak w każdej chorobie istnieją czynniki ją wywołujące, mamy metody jej leczenia a w przypadku definicji infekcyjności oznacza to, że może ona być przekazywana z człowieka na człowieka. Za czynniki wywołujące rozwój próchnicy zębów uważa się trzy elementy – spożywane przez nas w różnych pokarmach cukry proste, bakterie próchnicotwórcze oraz czas. Jako dodatkowy element podaje się często podatność zębów na próchnicę, która związana jest z występowaniem chorób dziedzicznych tkanek zębów lub niewystarczającej mineralizacji zębów w dzieciństwie, ale też konkretnym miejscem na zębie. Inna jest bowiem podatność brzegów siecznych czy gładkich powierzchni zęba niż dołków, bruz i rejonów przyszyjkowych.
Węglowodany dostarczane codziennie z dietą podlegają fermentacji przez bakterie w wyniku czego dochodzi do wytworzenia kwasów wpływających szkodliwie na tkanki zębów. Próchnica zębów dotyczy bowiem zmineralizowanych tkanek zęba czyli szkliwa, zębiny i cementu i powoduje ich odwapnienia i rozkład zawartych w nich substancji organicznych. Wytworzone przez bakterie kwasy powodują obniżenie pH jamy ustnej w efekcie czego dochodzi do wypłukiwania substancji mineralnych z twardych tkanek zęba, ich rozmiękczania i łatwiejszego dostępu bakterii do wnętrza zęba. Bakterie próchnicotwórcze bytują w płytce nazębnej, która tworzy się na powierzchni naszych zębów po każdym posiłku. Dodatkowo każdy pokarm dostarcza owym bakteriom cukrów do fermentacji. To dlatego tak ważne jest regularne mycie zębów, które usuwa płytkę nazębna i chroni nasze zęby i szkliwo przed szkodliwym działaniem bakterii. pH w naszej buzi spada po posiłku do 5 w wyniku działania bakterii. Powtarzające się regularnie spadki pH powodują demineralizację podatnego miejsca na powierzchni zęba, a więc inicjują proces próchnicowy.
Aby unikać próchnicy, warto często nitkowć zęby oraz zgłosić się na piaskowanie zębów.
Jakie są objawy próchnicy
Próchnica początkowa nie jest widoczna gołym okiem, jednak jej progresja powoduje powstanie tak zwanej plamy próchnicowej widocznej na naszym zębie jako pozbawiona połysku, biała plama. Na tym etapie jesteśmy jeszcze w stanie odwrócić proces próchniczy za pomocą środków z fluorem, powodujących remineralizację tkanek.
Zdemineralizowane tkanki zęba stają się miękkie, odwarstwiają się, chłoną barwniki z pożywienia, w wyniku czego dochodzi do przebarwień na ciemny kolor, a z czasem mogą powodować odłamanie fragmentów zęba. Na tym etapie pacjent może odczuwać wrażliwość zęba na zimno, słodkie lub na dotyk. Czasami może być to również odczuwane jako lekki, przemijający ból. Często podczas spożywania posiłków fragmenty pokarmu mogą utknąć w ubytku a podczas nitkowania zębów dochodzi do rwania i strzępienia się nitki dentystycznej.
Postępująca próchnica ułatwia wnikanie bakterii w głąb zęba w wyniku czego dochodzi do infekcji żywej tkanki, czyli miazgi zęba, i wywołania stanu zapalnego. Objawia się to zwykle silnym bólem zęba. Niestety bardzo często jest to etap na jakim zgłaszają się do nas pacjenci. W takim przypadku jedynym ratunkiem zazwyczaj jest leczenie endodontyczne czyli kanałowe zęba, które w odróżnienia od normalnego leczenia ubytku jest dużo kosztowniejsze oraz może wiązać się z licznymi powikłaniami.
Jak leczyć próchnicę zębów
Leczenie próchnicy zależne jest od etapu zaawansowania. W początkowej fazie kiedy mamy do czynienia z plamą próchnicową zazwyczaj wystarczające jest zastosowanie środków remineralizujących z fluorem. Taka metoda powoduje wbudowywanie substancji mineralnych spowrotem w tkanki zęba i ich utwardzenie.
Kiedy jednak próchnica zębów postępuje i dojdzie już do utraty tkanek lub głębszej lokalizacji próchnicy w zębie konieczne jest leczenie inwazyjne. Lekarz stomatolog usuwa wtedy zmienioną tkankę wraz z zawartymi w niej bakteriami a powstały ubytek wypełnia specjalnym materiałem.
Powszechnie nazywane jest to plombowaniem zęba. Proces usuwania próchnicy przy użyciu wiertła może być odczuwany jako bolesny, stąd często stosowane jest znieczulenie przed leczeniem. Pamiętajmy, że taka utrata tkanek jest już nieodwracalna, a założony materiał nie jest materiałem na zawsze. Wymaga on kontroli oraz wymiany co kilka lat, a w przypadku nieszczelności może doprowadzić do ponownego rozwinięcia próchnicy w zębie. Dlatego tak ważne jest leczenie próchnicy na początkowym etapie, a jest to możliwe jedynie przy częstych i regularnych kontrolach u stomatologa.
W przypadku stanu zapalnego miazgi zęba, czyli kiedy próchnica dotrze do miękkiej tkanki zęba, konieczne zazwyczaj jest leczenie endodontyczne polegające na usunięcie tkanek zainfekowanych, zarówno miękkich jak i twardych i zastąpienie ich specjalnymi materiałami leczniczymi.
Powikłania próchnicy – co się dzieje, kiedy nie odwiedzamy swojego stomatologa?
W sytuacji kiedy nie chodzimy na regularne kontrole i dojdzie do rozszerzenia się stanu próchnicowego w naszym zębie może dojść do jego utraty. Próchnica korzenia lub bardzo głęboka próchnica powodująca rozległe uszkodzenie tkanek zęba zazwyczaj może być przyczyną ekstrakcji zęba ponieważ może nie być możliwe odbudowanie uszkodzonych tkanek i prawidłowe przeleczenie uszkodzonego zęba.
Rozwój próchnicy skutkuje zazwyczaj odłamaniem fragmentów zęba, jego bólem, a w ostateczności ekstrakcją. Utrata zęba natomiast wiąże się z utrudnionym przeżuwaniem, które może prowadzić do problemów żołądkowo-jelitowych. Jest to również kwestia estetyczna – brak zębów zwłaszcza w odcinku przednim nigdy nie wygląda ładnie. Dodatkowo w miejsce utraconego zęba mogą przesuwać się inne zęby w zgryzie efektem czego są powikłania i bóle w stawach skroniowo-żuchowywych.
Profilaktyka próchnicy – jak się chronić i zapobiegać próchnicy?
Jak w przypadku większości chorób, również w odniesieniu do próchnicy, najważniejsza jest profilaktyka, zapobieganie a w przypadku wystąpienia choroby wczesne wykrycie i leczenie. Jeśli chodzi o profilaktykę najlepiej kierować się poniższymi zasadami:
1. Dbaj o higienę jamy ustnej – Minimum dwa razy dziennie przez dwie minuty szczotkuj zęby pastą z fluorem i nitkuj przestrzenie międzyzębowe. Pozwoli to na usunięcie płytki nazębnej oraz resztek pokarmu będących przyczyną powstawania kwasów w jamie ustnej oraz demineralizacji tkanek.
2. Odwiedzaj regularnie swojego stomatologa – Zalecane jest odwiedzanie stomatologa raz na pół roku w celu wykonania przeglądu oraz higienizacji. Pozwoli to na wykrycie ubytków próchnicowych w początkowych etapach oraz małoinwazyjne leczenie.
3. Spożywaj jak najmniej cukrów prostych – Rada, która zawsze odnosiła się do dzieci – jedz mało słodyczy, dotyczy w takim samym stopniu dorosłych. Regularne spożywanie słodyczy dostarcza substratu bakteriom a w efekcie powoduje powstawanie kwasów przyczyniających się do remineralizacji.
4. Lecz ubytki, które już masz – Bez względu na rozległość i ilość ubytków najważniejsze jest ich wyleczenie i zapobieżenie transmisji próchnicy na sąsiednie zęby.
5. Nie całuj małych dzieci w usta – Jama ustana dzieci nie jest początkowo skolonizowana bakteriami próchnicowymi, a ponieważ próchnica jest chorobą infekcyjną w wyniku pocałunków przekazujemy dzieciom próchnicę, która będzie zajmować ich dopiero co wyrzynające się ząbki.
Autor: Dagmara Drzewiecka-Sudół
Sprawdź nasze inne artykuły:
Dodaj opinię jako pierwszy.
