Każdy z nas chciałby zapewne móc się pochwalić pięknym białym uśmiechem, w którym zęby stoją w równym rzędzie. Taki uśmiech promują dzisiejsze media, a zwłaszcza media społecznościowe. Niestety, niektórzy z nas muszą się zmagać z problemem tak zwanych krzywych zębów. Widoczne w trakcie uśmiechania się zęby zachodzą na siebie lub jedne z nich wysuwają się przed inne. O przyczynach takiego stanu oraz metodach leczenia opowiem w poniższym artykule. Sprawdź artykuł z najnowszą wiedzą z 2022 roku.
Jak powstają krzywe zęby?
Krzywe zęby to problem nie tylko estetyczny, ale też w dużej mierze wpływający na funkcjonowanie całego aparatu jamy ustnej, prawidłowy zgryz czy nawet mowę. Mogą one zaburzać fizjologię ruchów żuchwy, co może powodować uszkodzenia w stawie skroniowo-żuchwowym. Przyczyna takiego stanu jest zazwyczaj skomplikowana i nie powstaje z dnia na dzień.
Najbardziej powszechnym powodem jest brak miejsca w jamie ustnej powiązany ze zbyt małą szczęką lub żuchwą, w wyniku czego zęby po prostu nie mieszczą się w przeznaczonym dla nich obwodzie. Zbyt mały wzrost szczęk może być spowodowany chorobami metabolicznymi, zaburzeniami przemiany wapniowej lub niedoborami żywieniowymi. Inną przyczyną mogą być przeszkody mechaniczne zaburzające wzrost w stawach skroniowo żuchwowych lub blokujące swobodny wzrost kości szczęk. W efekcie zęby są zbyt duże w stosunku do bazy kostnej w jakiej są osadzone. Taka wada musi być dość wcześnie zdiagnozowana i leczona, zazwyczaj już w dzieciństwie, ponieważ w innym przypadku, u dorosłych jest już trudno wyleczalna. Taki rodzaj zaburzeń powodujących efekt krzywych zębów nazywamy stłoczeniami pierwotnymi.
Inną przyczyną krzywych zębów jest przedwczesna utrata zębów w łuku. W efekcie zbyt wczesnej utraty chociażby zębów mlecznych, przed ich naturalnym okresem wypadnięcia, czy utrata dopiero co pojawiających się zębów stałych powoduje, że pozostałe w jamie ustnej zęby przesuwają się do przodu blokując miejsce innym zębom, które mają się wyrznąć lub ustawiają się one w nieprawidłowym położeniu poza łukiem zębowym.
Zazwyczaj dotyczy to utraty pierwszych zębów trzonowych mlecznych w wyniku czego pierwsze trzonowce stałe przemieszczają się do przodu, jednakże może to objąć również inne zęby w łuku. Zaburzenie takie lekarze nazywają stłoczeniami wtórnymi, ponieważ niesymetryczne ułożenie zębów jest tutaj efektem wtórnym w stosunku do przedwczesnej utraty zębów. Sytuacji takiej można łatwo uniknąć dbając o higienę jamy ustnej i stan uzębienia swój i swojego dziecka. Pamiętajmy bowiem, że częste kontrole u stomatologa pozwalają łatwo i szybko wykryć próchnicę zębów i uniknąć potencjalnych komplikacji spowodowanych przedwczesną utratą zębów.
U dorosłych jako przyczynę krzywych zębów spowodowaną stłoczeniem ich w łuku wymienia się opór jaki dolne zęby sieczne napotykają w kontakcie z zębami siecznymi górnymi, co powoduje ich stłoczenie. Żuchwa jest bowiem kością która rośnie najdłużej ze wszystkich kości czaszki człowieka. W wyniku swojego wzrostu przesuwa zęby przednie dolne, które obecne są już w żuchwie. Taką wadę nazywamy stłoczeniem trzeciorzędowym i obserwujemy ją zazwyczaj u osób w wieku 17-20 lat.
Inną przyczyną krzywych zębów może być przemieszczenie się pojedynczego zęba poza łuk zębowy czy jego rotacja. W efekcie ząb wystaje przed szereg lub jest ustawiony nieodpowiednio do swoich sąsiadów co może powodować przesunięcia innych zębów a w ostateczności nieestetyczny układ uzębienia.
Czy krzywe zęby to wynik tylko stłoczeń?
Jako efekt krzywe zęby w jamie ustnej pojawiają się zazwyczaj w wyniku stłoczeń opisanych powyżej jednakże zmiana ta może być spowodowana również wadami zgryzu. U dzieci takie wady zgryzu zazwyczaj spowodowane są na przykład nieprawidłowym torem oddychanie przez usta, wypychaniem języka, przedłużonym połykaniem metodą dziecięcą.
Zachowania takie są zaburzeniem naturalnych fizjologicznych odruchów stąd nazywane są dysfunkcjami. Inne zaburzenia powodujące wady zgryzu to parafunkcje czyli nieprawidłowe, szkodliwe nawyki ruchowe, często wykonywane w sposób bezwiedny. Są to zaburzenia w postaci na przykład ssania kciuka lub zbyt długiego korzystania ze smoczka uspokajającego czy też przygryzania warg. Również same stłoczenia mogą mieć wpływ na powstawanie wad zgryzowych, blokując odpowiedni wzrost szczęk.
Inną przyczyną są też nasze geny. Zazwyczaj jeśli rodzice borykali się z problemem niezbyt prostych zębów czy wad zgryzowych, możemy taką wadę zauważyć również u najmłodszych.
Do wad zgryzu zaliczamy:
- Wady poprzeczne
- Zgryz krzyżowy – częściowy, całkowity;
- boczne czynnościowe przesunięcie żuchwy;
- Laterogenia – boczne morfologiczne przesunięcie żuchwy
- Zgryz przewieszony
- Wady dotylne:
- Tyłozgryz – częściowy, całkowity, rzekomy
- Tyłożuchwie – morfologiczne, czynnościowe
- Wady doprzednie:
- Przodozgryz – częściowy, całkowity, rzekomy
- Przodożuchwie – czynnościowe i morfologiczne
- Zgryz otwarty – częściowy przedni, częściowy boczny jedno lub obustronny, całkowity
- Zgryz głęboki – częściowy, całkowity, rzekomy
- Wady obejmujące zmiany w trzech płaszczyznach
- Wielkożuchwie
- Małożuchwie
- Makrognathia
- Micrognathia
- Protruzja dwuszczękowa
Jak leczyć krzywe zęby?
Na szczęście współczesna stomatologia zna dużo metod leczenia krzywych zębów. Najważniejsza natomiast jest diagnostyka w odpowiednim czasie, dzięki czemu czas i koszt leczenia znacząco maleje. Wykryte wcześnie problemy prowadzące do powstawania zaburzenia w postaci nieodpowiednio ułożonych zębów, możemy leczyć ortodontycznie przy pomocy specjalnych aparatów ortodontycznych już w dzieciństwie. Dzięki czemu unikamy długiego i skomplikowanego leczenia w dorosłym życiu, które nie raz nie osiąga tak spektakularnych wyników jak u młodszych pacjentów.
Czasami lekarz zaleca usunięcie pewnych zębów, będących przyczyną stłoczenia lub powodujący brak miejsca dla innych zębów. Najczęściej dotyczy to zębów trzecich trzonowych, tak zwanych zębów mądrości, czy też zębów przedtrzonowych. Dopiero po usunięciu takiego zęba rozpoczyna się leczenie ortodontyczne, a stłoczone, czy też krzywe zęby mają miejsce aby ustawić się odpowiednio w łuku. Alternatywą dla ekstrakcji może być zabieg zwany strippingiem, w wyniku którego usuwa się nadmiar tkanek zębów, które następnie w wyniku leczenia ortodontycznego mogą ustawić się w szeregu.
Aparat ortodontyczny jest więc najlepszą i najskuteczniejszą formą leczenia tej przypadłości, którą stosujemy już u najmłodszych pacjentów. Jednak nie jest jedyną formą dostępną obecnie na rynku. W przypadku kiedy pacjentem z krzywymi zębami jest osoba dorosła często nie decyduje się ona na 2-3 letnie leczenie aparatem oraz ponoszenie wysokich kosztów takiego leczenia. Jako alternatywę lekarz może zaproponować założenie licówek, lub w sytuacji bardziej skomplikowanej, koron protetycznych. W efekcie dochodzi do zeszlifowania części tkanek zębów, a w ich miejsce założone zostają korony lub licówki wykonane z ceramiki. W przypadku dużych stłoczeń zębów lub ubytków w tkankach możliwe jest wykonanie jedynie koron. W efekcie pacjent może otrzymać całkowicie nowy uśmiech w wybranym przez siebie odcieniu bieli. Można pomyśleć również nad wyciągami ortodontycznymi.
Kiedy założyć aparat, aby nie borykać się z krzywymi zębami?
Tak naprawdę leczenie ortodontyczne najlepiej zaczynać jak najwcześniej. Tak jak już wcześniej wspominałam, zaburzenia prowadzące do krzywych zębów w dorosłym życiu lekarz może zdiagnozować już u małych dzieci. Wtedy też wprowadza odpowiednie leczenie, w wyniku którego zęby ustawiają się odpowiednio w łuku. Istotna jest też odpowiednia higiena i dbanie o zdrowe zęby, zarówno te mleczne jak i te stałe.
To oczywiście nie oznacza, że w dorosłym życiu nie powinniśmy decydować się na leczenie. Wiele wad, których efektem są nieestetyczne krzywe zęby nadal możemy wyleczyć przy pomocy aparatów stałych, jednakże musimy liczyć się z tym, że takie leczenie może zająć nawet do 3 lat, w zależności od naszego wieku, stanu naszego uzębienia oraz wady z jaką się borykamy.
Bibliografia:
Zarys współczesnej ortodoncji, Irena Karłowska ,PZWL Wydawnictwo, Warszawa 2016
WPROWADZENIE DO ORTODONCJI, B. Kahl-Nieke, wyd. I polskie pod red. A. Masztalerza, Wrocław 1999
Dodaj opinię jako pierwszy.