Krótki, ostry ból pojawiający jest podczas jedzenia lodów lub picia gorącej kawy? Każdy z nas chociaż raz spotkał się z takim problemem. Z jakich powodów powstaje i jak sobie z nim poradzić – odpowiedzi znajdą Państwo w tym tekście. Zobacz aktualną wiedzę z 2022 roku!
- Czym jest nadwrażliwość i jakie są objawy
- Kogo dotyczy nadwrażliwość
- Jak zapobiegać nadwrażliwości
- Jak leczyć nadwrażliwość
- Leczenie u dentysty
Czym jest nadwrażliwość? Jak powstaje? Jak się objawia?
Nadwrażliwość zębiny, bo to o niej właśnie mowa, to pojawianie się silnego, ostrego, zlokalizowanego i przemijającego po kilku sekundach bólu. Powstaje on jako reakcja najczęściej na bodziec zimna (lody, chłodzone napoje), ale także ciepła, słodkie, kwaśne i słone pokarmy. Siła działania czynnika prowadzącego do powstania tej przypadłości, w normalnych warunkach nie powoduje wystąpienia bólu. Natomiast w momencie otworzenia się kanalików zębinowych, dochodzi do szybkiego przepływu impulsu nerwowego i pojawienia się dyskomfortu.
Kanaliki zębinowe to przestrzenie, przypominające rurki, występujące w zębinie, biegną przez całą jej szerokość – od miazgi do szkliwa. Prawidłowo są wypełnione przez wypustki komórek miazgi, czyli żywej tkanki, znajdującej się w centralnej części zęba. Są zamknięte przez warstwę zębiny i szkliwa. Gdy dojdzie do usunięcia tkanek zamykających kanaliki, na przykład przez nieprawidłowe szczotkowanie, próchnicę czy kwaśne i słodkie pokarmy rozpuszczające tkanki zęba, droga do nadwrażliwości jest już prosta.
Czynnikami predysponującymi do jej powstania zębów są stany wyczerpania nerwowego, przepracowanie, ciąża, szkodliwe środowisko pracy, dieta bogata w kwasy, złe nawyki higieniczne oraz nieleczone ubytki próchnicowe. Niektóre zabiegi lecznicze prowadzone w gabinetach stomatologicznych również mogą przyczynić się do zapoczątkowania nadczułości zębiny. Jednak nie należy zbytnio się tym przejmować, ponieważ w większości przypadków przechodzi ona samoistnie lub przy niewielkiej pomocy środków stosowanych samodzielnie przez pacjenta.
Kogo dotyczy nadwrażliwość?
Z nadwrażliwością najczęściej borykają się osoby w wieku 20 – 49 lat, częściej kobiety niż mężczyźni. Najsilniej reagują policzkowe i przydziąsłowe powierzchnie zębów (tzw. szyjki), rzadziej językowe i żujące. W głównej mierze dotyczy kłów, ale też przedtrzonowców, siekaczy i w końcu trzonowców. Narażone są także zęby starte w wyniku nadmiernego zaciskania, zgrzytania zębów wykonywanego nieświadomie – bruksizmu.
W jaki sposób zapobiegać?
Zawsze higiena to podstawa, tak jest i w tym przypadku. Zalecane jest czasowe (do ustąpienia objawów) stosowanie miękkiej szczoteczki oraz wprowadzenie odpowiedniej techniki szczotkowania (opis poniżej) przy użyciu niezbyt dużej ilości pasty do zębów – paska o długości około 1 cm. Szczotkowanie powinno odbywać się 2 razy dziennie, minimum 2 godziny po posiłku – nigdy bezpośrednio po jedzeniu! Pokarmy powodują obniżenie pH jamy ustnej, co w połączeniu z prowadzeniem intensywnych zabiegów higienicznych, może powodować ścieranie twardych tkanek zęba. Nacisk na szczoteczkę także nie może być zbyt duży.
Należy eliminować kwaśne i słodkie pokarmy z diety, a wykałaczki zastępować nicią stomatologiczną. Pomocne jest również odbycie wizyty higienizacyjnej w gabinecie stomatologicznym. Lekarz dentysta lub higienistka stomatologiczna, w trakcie jej trwania, usunie kamień i osad nazębny, przeprowadzi fluoryzację i udzieli instruktażu higieny jamy ustnej.
Jak samemu sobie poradzić?
Każdy z nas borykający się z tym problemem może zastosować dwojakie leczenie. Początkowo można spróbować zastosować metody domowe. Jeżeli nie pozwolą one na zniesienie doskwierających objawów, konieczne jest udanie się do lekarza dentysty.
Polecane jest sięganie po płukanki lub pasty na nadwrażliwość. Odpowiednio prowadzone codzienne szczotkowanie zębów połączone z wcieraniem pasty w doskwierające miejsca przynosi ulgę już po kilku dniach. Szczoteczkę można ustawić pod kątem 45 stopni do góry w szczęce i ku dołowi w żuchwie, aby delikatne ruchy wibrujące (tam i z powrotem) masowały dziąsła oraz przydziąsłową część zęba. Kilkakrotne powtórzenie tego ruchu, zakończone jest półobrotowym wymiataniem przeprowadzonym przez pozostałą część zęba.
Inną metodą, lecz bardzo podobną do poprzedniej, jest ustawienie szczoteczki pod kątem 45 stopni do zęba, wykonywanie ruchów zaokrąglonych zakończonych wymiataniem. Obie techniki pozwalają na dokładne oczyszczenie płytki nazębnej oraz nie doprowadzają do powstania odsłoniętych szyjek zębowych, które mogą przyczyniać się do nadwrażliwości zębiny.
Pozytywne efekty dodatkowo wzmacniane są przez stosowanie jonoforetycznej szczoteczki, która potęguje pozytywne działanie pasty do zębów.
A jaką pastę wybrać? Producenci prześcigają się w wymyślaniu nowych preparatów, ale tym najprostszym na zawsze pozostanie fluor. W większości wszystkie pasty do zębów, a szczególnie te na nadwrażliwość, posiadają go w swym składzie. Innymi pomocnymi środkami są sole potasu, hydroksyapatyt (główny budulec twardych tkanek zęba), chlorek strontu, octany strontu i fluoru, fosfopeptyd kazeiny, system NovaMin czy arginina.
Te wszystkie naukowo brzmiące nazwy preparatów mają za zadanie jedno – zamknąć otwarte kanaliki zębinowe, czego konsekwencją będzie zniesienie nadmiernego przewodnictwa nerwowego, czyli brak występowania bólu.
Dodatkowo w aptekach dostępny jest środek pod nazwą Green Or. Produkt ten przeznaczony do samodzielnego stosowania pozwala na uzyskanie natychmiastowego efektu zniesienia nadwrażliwości, dzięki wytrąceniu na powierzchni zębów nierozpuszczalnych, bezbarwnych soli, które stanowią barierę dla niosących ból bodźców.
Kiedy domowe sposoby zawodzą…
Czasami bywa i tak, że żadna z wcześniej wspomnianych metod nie pomaga, wtedy należy udać się do lekarza dentysty. Do jego decyzji pozostanie jaki sposób znoszenia nadwrażliwości wykorzystać.
W tym przypadku najprostszym również jest związek fluoru w postaci lakieru lub żelu, ale w znacznie większym stężeniu niż w preparatach do stosowania samodzielnego.
Innym sposobem jest pokrycie przez lekarza dna ubytku przed wypełnieniem lub odsłoniętą zębinę korzeniową na 3 – 5 minut pastą z wodorotlenkiem wapnia. Powoduje ona mineralizację zębiny oraz zamknięcie kanalików przez kompleksy białek z wapniem.
Do często stosowanych metod zaliczają się również żywice.
Tworzą warstwę na powierzchni zębiny lub wnikają w kanaliki zębinowe, tworząc „korki” zamykające ich światło. Żywice występują pod postacią lakierów, które nanoszone są bezpośrednio na nadwrażliwą powierzchnię lub jako składnik systemów łączących. To one są swoistym „klejem”, odpowiadającym za spajanie tkanek zęba z odbudowującym ubytek materiałem oraz zapobiegają również pozabiegowej przeczulicy.
W ostatnich latach bardzo dużym powodzeniem cieszą się lasery. Ich zastosowanie jest szerokie – od cięcia tkanek, przez wyjaławianie kanałów korzeniowych podczas leczenia endodontycznego, po działanie stymulacyjne, wykorzystywane po rozległych zabiegach chirurgicznych czy periodontologicznych. W użyciu występują dwa ich rodzaje: dużej i małej mocy. Lasery dużej mocy, w tym przypadku, powodują przemianę zębiny, czego konsekwencją jest jej zlewanie i zamykanie kanalików. Te drugie, małej mocy, odpowiadają za pobudzanie komórek miazgi do tworzenia i odkładania zębiny reakcyjnej, która ochrania żywą tkankę zęba przed drażniącym działaniem bodźców.
Istnieją przypadki, kiedy nadwrażliwość łączona jest z utratą tkanek zęba – starcie, urazy, ubytki. W takich sytuacjach wykorzystywane są wypełnienia szkło – jonomerowe (przez krótki czas po związaniu uwalniają jony fluoru), kompozytowe, a w wypadku znacznego zniszczenia – korony protetyczne pełnoceramiczne, złożone metalowo – ceramiczne czy cyrkonowe.
Pamiętajmy, że w leczeniu nadwrażliwości, należy stopniowo wprowadzać coraz to bardziej zaawansowane metody ją znoszące – początkowo dobranie odpowiedniej pasty i eliminacja czynników ryzyka. Kolejnie zastosowanie mało inwazyjnych zabiegów domowych, a w ostateczności tych prowadzonych w gabinecie stomatologicznym.
Autor: Anna Religa
Dodaj opinię jako pierwszy.
