Małe dzieci lubią brać sporo rzeczy do buzi. W wyniku tego mają styczność z wieloma milionami bakterii jamy ustnej. Ich skutkiem mogą być pleśniawki. Zapoznaj się z aktualną wiedzą z 2022 roku!
Spis treści:
- Czym są pleśniawki
- Jak powstają pleśniawki u dzieci?
- Jakie są objawy pleśniawek i jak je rozpoznać?
- Jak leczyć pleśniawki w jamie ustnej?
- Jak długo trwa pleśniawka?
- Czy pleśniawki są groźne?
Czym są pleśniawki?
Pleśniawki to naloty w jamie ustnej dziecka, wywołane przez drożdżaki, czyli grzyby.
Rzekomobłoniasta postać kandydozy u niemowląt nazywana jest pleśniawkami. Kandydoza jest terminem określającym infekcję drożdżakową, która jest najczęściej występującą chorobą błony śluzowej jamy ustnej.
Wśród innych postaci kandydoz można wyróżnić ostrą zanikową (poantybiotykową). Powstaje na skutek zmniejszenia liczby bakterii, co pozwala na rozwój grzybów oraz przewlekłą zanikową, która dotyczy protetycznego zapalenia jamy ustnej, zapalenia kątów warg i języka romboidalnego.
Innymi postaciami są kandydoza hiperplastyczna i skórno-śluzówkowa. Warto pamiętać, że drożdżaki ze szczepu Candida występują w warunkach fizjologicznych (prawidłowych) w jamie ustnej, a zmiany w ogranizmie człowieka spowodowane obniżeniem odporności doprowadzają do zaburzenia równowagi układu człowiek – drożdżak.
Jak powstają pleśniawki u dzieci?
Czynnikiem etiologicznym zakażeń grzybiczych jamy ustnej jest Candida albicans, który odpowiada za 40–80% infekcji drożdżakowych u niemowląt. Rzadziej można zaobserwować infekcję Candida tropicalis, Candida paracrusei, Candida glabrata, Candida krusei. U noworodków do zakażenia dochodzi podczas porodu siłami natury, gdy występuje kolonizacja pochwy przez drożdżaki z gatunku Candida u ciężarnych.
Innymi przyczynami występowania pleśniawek u dzieci jest niewystarczające przestrzeganie zasad higieny przez brak mycia rąk, niewyparzanie butelek lub nieposiadanie indywidualnego smoczka, gdyż należy zaznaczyć, że pleśniawkami można się zakazić.
Leczenie antybiotykami również przyczynia się do powstania kandydozy przez zakłócenie równowagi pomiędzy bakteriami, a grzybami. Dzieje się tak, ponieważ antybiotyki zmniejszają ilość bakterii jamy ustnej i pozwalają na nadmierny rozwój grzybów.
Występowanie rzekomobłoniastej postaci kandydozy może wiązać się również z upośledzoną odpornością, a badania naukowe dowodzą, że często występowanie kandydozy u osób bardzo młodych lub starszych jest markerem jeszcze niezdiagnozowanych chorób jak na przykład niedokrwistość, zaburzenia wchłaniania, cukrzyca, niedoczynność przytarczyc, zakażenie wirusem HIV. Należy zaznaczyć, że pleśniawkami można się zakazić.
Jakie są objawy pleśniawek i jak je rozpoznać?
Wykwity rzekomobłoniastej postaci kandydozy można porównać do wyglądu zsiadłego mleka. Biały, gładki nalot pojawia się na języku, dziąsłach i na wewnętrznej powierzchni policzków, a w przypadku braku leczenia rozprzestrzenia się na podniebienie, migdałki podniebienne, tylną powierzchnię gardła, a w skrajnych przypadkach może objąć nawet drogi oddechowe.
Po próbie usunięcia białego nalotu na błonie śluzowej jamy ustnej pojawia się bolesna, czerwona powierzchnia z krwawiącymi punktami, widoczne są również strzępki grzyba pokryte komórkami.
U dzieci w początkowym stadium infekcji pleśniawki przebiegają bezobjawowo, natomiast w bardziej zaawansowanym etapie dochodzi do utraty apetytu, występowania przykrego zapachu z ust, suchości i pieczenia błony śluzowej jamy ustnej, chrypki, skłonności do wymiotów, trudności w przełykaniu oraz pacjenci skarżą się na ból.
Jak leczyć pleśniawki w jamie ustnej?
W celu potwierdzenia rozpozniania rzekomobłoniastej postaci kandydozy oprócz badania klinicznego należy zlecić badanie mykologiczne (polegające na wykonaniu posiewu, bezpośredniej obserwacji rozmazu pod mikroskopem lub hodowli na podłożu) wraz z antymykogramem, na którym powinien być oparty wybór antybiotyku przeciwgrzybiczego.
Lekarz dokonuje wyboru sposobu leczenia kandydozy w zależności od stanu klinicznego chorego. W pierwszej kolejności osoba z infekcją drożdżakową powinna przestrzegać bardzo dobrej higieny jamy ustnej oraz pobudzać wydzielanie śliny, jeśli cierpi na kserostomię.
Zalecane jest płukanie jamy ustnej roztworami: chlorkeksydyny, 10-20% kwaśnego węglanu sodu lub środkami zawierającymi ekstrakty roślinne (np. tymol, eukaliptol). Wśród najczęściej używanych antybiotyków przeciwgrzybiczych można wyróżnić nystatynę, mikonazol, natamycynę, pimafucynę w postaci maści, tabletek do ssania lub zawiesin.
Oprócz leczenia miejscowego często wprowadza się również leczenie ogólne w celu wyrównania niedoboru żelaza i witamin z grupy B (zwłaszcza B12 i kwasu foliowego). Stosowanie leków trwa zwykle długo, a ich krótkotrwałe stosowanie sprzyja nawrotom infekcji. Niezwykle ważne jest stosowanie odpowiedniej, niskowęglowodanowej diety.
Aby uniknąć pleśniawek warto umówić pierwszą wizytę u dentysty. Podczas niej dziecko poznaje narzędzia, stomatologa i można sprawdzić czy są pleśniawki.
Jak długo trwa pleśniawka?
Warto pamiętać, że pleśniawki ustępują zwykle samoistnie w ciągu 7-10 dni, a ból znika po 3-4 dniach. Jednak w tym czasie niemowlęta odczuwają dyskomfort podczas karmienia, który może prowadzić do spożywania niedostatecznej ilości pokarmu i płynów. W rezultacie dziecko może się odwodnić.
Czy pleśniawki są groźne?
Pleśniawki w jamie ustnej u niemowląt są częstym i bolesnym problemem. Dziecko jest marudne, niespokojne i nie chce jeść. Pleśniawki u niemowląt zwykle nie są groźne, ale wymagają leczenia. Pleśniawki u niemowląt na początku łatwo pomylić z resztkami mleka, pozostałymi w jamie ustnej po karmieniu.
Autor: lekarz dentysta Magdalena Wadowska
Bibliografia:
Górska R., Diagnostyka i leczenie chorób błony śluzowej jamy ustnej, MTP, Warszawa 2011, wyd. 1.
Kociszewska-Najman B., Skibińska J., Ginda T., Taradaj K., Mucosal candidiasis and aphthas in infants – diagnostics and treatment, Postępy Neonatologii 2018;24(2):107–109.
Olczak-Kowalczyk D., Współczesna stomatologia wieku rozwojowego, Med Tour Press International, Otowock 2017, wyd. 1.
Dodaj opinię jako pierwszy.